مالیات بر ارزش‌افزوده و اثرات آن: تجربه کشورها و شیوه اجرا در ایران

مالیات به عنوان یکی از ابزارهای سیاستگذاری مالی به دولت امکان کنترل فعالیت‌های اقتصادی را می‌دهد. نظام مالیات بر ارزش‌افزوده یکی از انواع مالیات‌های غیرمستقیم است که به دلیل ویژگی‌های خاص آن مانند کارایی و درآمدزایی بالا ماهیت خودتنظیمی و شفافیت آن محبوبیت یافته و طی چند دهه اخیر در بسیاری از کشور‌ها اجرا شده است. در ایران نیز از سال‌ها پیش اجرای این نظام مالیاتی محل مناقشه بوده است، اما سرانجام در اردیبهشت سال 1387 قانون مالیات بر ارزش‌افزوده تصویب و ابلاغ شد و با تأخیری چشمگیر به اجرا درآمد. باید توجه کرد که اجرای هر سیاستی در کنار مزایای آن دارای تبعات منفی کوتاه‌مدت و بلندمدت می‌باشد که میزان این تبعات به نحوه اجرای سیاست، میزان آگاهی و همراهی مردم و عواملی از این قبیل بستگی دارد. مالیات بر ارزش‌افزوده نیز از این قاعده مستثنی نبوده و لذا ایجاد زمینه‌هایی در جهت به حداقل‌رساندن تبعات منفی و ایجاد شفافیت بیشتر در این زمینه ضروری به نظر می‌رسد. در این راستا، نظام مالیات بر ارزش‌افزوده تشریح شده و آثار مختلف آن بر اقتصاد به اختصار مورد بحث قرار گرفته است. در نهایت نیز با ذکر تجربه چند کشور راهکارهای مورد استفاده آنها برای کاهش تبعات اجرای مالیات بر ارزش‌افزوده بیان شده است.